PHOTOPROJECT SNEEKER PSALMEN
Het Photoproject 'Sneeker psalmen' ontstond in een achterafzaaltje in het pand van het Leger des Heils dat gebruikt wordt als huiskamer. Een plek van niets zou je bijna zeggen, maar wat daar gebeurt doet leven. Daar ontmoeten mensen elkaar, mensen voor wie het leven ingewikkeld is, en zij schreven hun hoop en wanhoop, hun woede en verlangens uit in een lied, sommige een protestlied, sommige een gebed om een beter leven - zij schreven eigentijdse psalmen.
Ik hoorde daarvan en heb gevraagd of ik hen mocht fotograferen met hun tekst.
Zo is deze fotoserie ontstaan. Dankzij deze mensen die hun kwetsbaarheid durven te tonen.
Daarna ben ik Sneek in gegaan en heb allerlei mensen benaderd om mee te doen met dit project: Jong, oud. Man, vrouw. Maatschappelijk in aanzien, anoniem.
Iedereen vroeg ik een eigen Psalm te schrijven. En op de vraag wat dat is, een psalm, antwoordde ik steeds: Ieder mens heeft een gedroomd leven, een idee over hoe het ideale leven eruit zou zien - en ieder mens kent de ervaring van de weerbarstige werkelijkheid, het besef dat het leven niet is zoals je graag zou willen. Waar die twee schuren, de droom en de werkelijkheid, ontstaat iets wezenlijks.
Maar waarom zo’n tekst geen levenslied, of gewoon gedicht noemen?
Waarom dat woord psalm, een woord met een duidelijke religieuze connotatie?
De historicus en schrijver Geert Mak zei met enige spijt in de Ongelofelijke podcast: ‘Religieuze gevoelens worden in de huidige samenleving behandeld als seksualiteit in de 19e eeuw. Het is er wel maar er wordt niet over gepraat.’
Die observatie lijkt mij wat achterhaald.
Na de jaren van geloof in de maakbaarheid van het leven, van meten is weten, van neo-liberalisme is er een sterk gevoeld besef dat het leven dieper gaat dan de ratio. Juist als we ons begeven op dat schuurvlak, tussen droom en werkelijkheid.
Dus toch dat woord Psalm! Want dat woord opent een nieuw taalveld. Het geeft toegang tot een diepere dimensie van het bestaan, tot dat wat ons overstijgt. De tekst krijgt een adres.
Wat of wie dat adres is voor de mensen die een psalm schreven, verschilt enorm. Voor de een is dat de God van de christelijke traditie. Voor de ander de, niet in dogma's te vangen Levensgeest waaraan we ons mogen toevertrouwen. Weer een ander schrijft over de God die hem of haar ontvallen is. En daarmee is dit project ook een verkenning van de godsbeelden waarmee mensen anno nu leven. Voer voor theologen en filosofen.
Het Photoproject wordt geëxposeerd vanaf 31 augustus 2024 in de binnenstad van Sneek. De gemeente Súdwest-Fryslân heeft mij op alle mogelijke manieren geholpen om deze buiten-expositie gerealiseerd te krijgen. Dankzij die support staan de foto’s levensgroot drie weken lang op het Oud Kerkhof, een plein tussen de prachtig gerestaureerde Martinikerk en het kunstencentrum Atrium.
